1. Εισαγωγή

Η ιστορία της επιληψίας είναι μακραίωνη. Μέσα από αυτή την ιστορία παρουσιάζεται και η ιστορία των κοινωνικών αντιλήψεων για αυτή. Οι κοινωνικές αντιλήψεις για την επιληψία επηρεάζουν άμεσα τη συγχρονία στην οποία καλείται να ζήσει το άτομο με επιληψία. Στη βιβλιογραφία δεν υπάρχει μια εκτενή ιστορία της επιληψίας σε σχέση με τον ελληνικό πολιτισμό και ιδιαίτερα αναφορές σχετικές με την τοπική ιστορία της Κύπρου. Η εργασία αυτή προσπαθεί να συμβάλλει σε αυτή την βιβλιογραφία. Επίσης σε κείμενα αλλά και στην προφορικότητα της ελληνοκυπριακής κοινότητας διακρίνονται διάφορες αντιφάσεις και παρανοήσεις ως προς την ιστορία της επιληψίας. Στο δικτυακό χώρο διάφοροι bloggers δίνουν τη δική τους μάχη με τις κοινωνικές αντιλήψεις σχετικά με την επιληψία . Πέρα από τους bloggers , εκκλησιαστικές, μυστικιστικές ιστοσελίδες, εγκυκλοπαίδειες ανοικτής πρόσβασης διαχέουν τις πληροφορίες τους και κατ’ επέκταση διαμορφώνουν αντιλήψεις στους άλλους χρήστες . Σε ένα κείμενο στο blog μητέρας με παιδί που έχει επιληψία, σε μια ανάγκη της για ανακατασκευή της ταυτότητας της επιληψίας (που η ορθόδοξη θρησκεία και παράδοση συνέδεε με τον δαιμονισμό), χρησιμοποίησε μια ιστορική σύγκριση με την αρχαία Ελλάδα. Ότι δηλαδή η επιληψία ονομαζόταν ιερά νόσος δηλ. ευλογία. Άτομα με επιληψία αντιμετωπίζονταν ως... θεόσταλτα και έχαιραν τιμών και στοργής . Σημειωτέων ότι τότε η επιληψία θεωρούνταν "ιερά νόσος", δηλαδή ευλογία.[1]
Συγκεκριμένα αυτή η μητέρα αποδοκιμάζει τη θέση της επίσημης Εκκλησίας, αναφέροντας πως εδώ και αιώνες, « αφήνει να αιωρείται μια φριχτή, ρατσιστική, απεχθής και οδυνηρή μομφή για τα άτομα με επιληψία, που τα ωθεί στο περιθώριο της ζωής και της κοινωνίας: ότι τάχα είναι δαιμονισμένοι.[2]
Αυτή η τοποθέτηση από τη θετική διάκριση της θρησκείας του παρελθόντος (έχαιραν τιμών), στο άσχημο παρόν και την αρνητική ερμηνεία από τη σύγχρονη ορθόδοξη θρησκεία υπάρχει και σε άλλη blogger που έχει και η ίδια επιληψία .[3]
Στην αρχαία Ελλάδα, η επιληψία θεωρούνταν θεϊκό χάρισμα. Οι κρίσεις, προκαλούνται από ηλεκτρικές αποφορτίσεις του εγκεφάλου, κάτι το οποίο οι προγονοί μας πίστευαν πως σημαίνει πως το άτομο που έχει επιληψία επικοινωνεί με τους θεούς . Σήμερα, τα πράγματα έχουν αλλάξει. Όχι απλά έχουμε χάσει την θεϊκή επικοινωνία, αλλά δεν βρίσκουμε καταφύγιο ούτε στον Άδη . [4]
Όμως η τότε χρήση του όρου ιερά , ίσως να ήταν κατ’ ευφημισμό. Στη Βικιπαίδεια αναφέρεται πως οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν την επιληψία Ηράκλεια νόσο ή απλά Ηράκλεια (όταν μιλούσαν για παθολογία). Η ονομασία αυτή είχε δοθεί από τη μεγάλη δύναμη της φοβερής αυτής νόσου την οποία άλλωστε αποκαλούσαν κατ’ ευφημισμό "ιερά νόσο".[5]
Δυστυχώς ,όπως αναφέρει και ο Γερμανός καθηγητής νευρολογίας Ρούντολφ Γιόπστ, πάντα οι ασθενείς με επιληπτικές κρίσεις αντιμετωπίζονταν με καχυποψία, με δεισιδαιμονία, με προκαταλήψεις. [6] Το έκρυβαν, το ήξερε μόνο το συγγενικό τους περιβάλλον. Το άτομο με επιληψία δεν επηρεάζεται μόνο από την παθολογία του αλλά και από κοινωνικούς και ψυχολογικούς παράγοντες (όπως κοινωνικό άγχος, γονικό άγχος, εργοδότηση , και κοινωνικό στίγμα ).[7] Το κοινωνικό στίγμα , μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα ζωής σε καθημερινές δραστηριότητες , όπως στο σχολείο, στην εργασία, στην οδήγηση, στην δημιουργία οικογένειας και ασφάλισης . [8].

Η παρούσα βιβλιογραφική εργασία στοχεύει να παρουσιάσει μέσα από την ιστορία της επιληψίας στον ελληνικό χώρο, τις κοινωνικές αντιλήψεις της κάθε συγχρονίας αλλά και τη σχέση της ιστορίας με την πολιτική της συγκεκριμένης ταυτότητας και την εξέλιξή της. Προσδοκάται με αυτό τον τρόπο να καταδειχθούν οι αντιφάσεις και να ακουστούν οι σιωπές .








[1] Google :επιληψία , Κύπρος , http://epilhpsia.blogspot.com
[2] Google :επιληψία , Κύπρος , ό. π.
[3] Οι δύο bloggers ίσως αλληλοεπηρεαστήκαν αφού είναι μέλη μιας άλλης ενημερωτική ιστοσελίδα για την επιληψία www.lowcarblife.org.
[4] Nemertes, μπλόκερ με επιληψία. http://nemertes.psfiles.com/?p=476
[5] Βικιπαίδεια επιληψία. .http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%97%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%B1_%CE%BD%CF%8C%CF%83%CE%BF%CF%82 Τελευταία τροποποίηση 05:37, 8 Ιουνίου 2006.

[6] Ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Καμβύσης, και ο Ηρακλής ήταν επιληπτικοί http://www.xronos.gr/detail.php?ID=37666 όπως ανακτήθηκε στις 11 Δεκ. 2007
[7] Jacoby, 2002; Schachter, 2005 στο Diamantopoulos N., J.Kaleyias, Tzoufi, M. and Kotsalis Ch. , A Survey of Public Awareness, Understanding, and Attitudes toward Epilepsy in Greece, Epilepsia, 47(12):2154–2164, 2006, Blackwell Publishing, Inc.C_ 2006 International League Against Epilepsy
[8] Diamantopoulos N., J.Kaleyias, Tzoufi, M. and Kotsalis Ch. , A Survey of Public Awareness, Understanding, and Attitudes toward Epilepsy in Greece,ό.π.