5.Ορθολογισμός, ιατρική ερμηνεία της επιληψίας και φαρμακοβιομηχανία.

5. Ορθολογισμός, ιατρική ερμηνεία της επιληψίας και φαρμακοβιομηχανία.

Θεραπευτικές πρακτικές
Διάφορες θεραπευτικές πρακτικές χρησιμοποιούνται στην πορεία της ιστορίας, ανάλογα με την ερμηνεία του θεραπευτή. Αξίζει ωστόσο να αναφέρουμε τη μακρά χρήση των θεραπευτικών φυτών. Ο Ιπποκράτης (460 - 377 π.X.), στο Περί φυτών ιστορίας, αναφέρεται στην παιωνία, ως αντισπασμωδικό στην επιληψία και σε άλλες νευρολογικές παθήσεις. [1] Ιατροί σε διάφορες συγχρονίες όπως ο Αρεταίος,[2] ο Γαληνός (131-202 μ.Χ.)[3] αναζητούσαν τη θεραπεία της επιληψίας.

Κατά τη βυζαντινή περίοδο, οι γιατροί είχαν επίγνωση του προβλήματος της επιληψίας και των δυσκολιών της θεραπείας της. Ο ι κυριότερες θεραπευτικές τους εισηγήσεις βασίζονταν στην κατάλληλη δίαιτα όπως του Ορειβάσιου (4ος αι.).[4] Ο Αέτιος (ΣΤ' αιώνας μ.Χ.) εμμένει και αυτός στη σωστή δίαιτα και προτείνει ως θεραπεία της παιδικής επιληψίας τη ρίζα γλυκοσίδης ή παιώνιας.[5] Τη ρίζα παιωνίας συναντάμε και στη φαρμακολογία του 19ου αιώνος.[6] Ο Παύλος ο Αιγινήτης (7ος αι.) πρότεινε μυαλό κουνελιού ή κόκορα μέσα σε κρασί. [7] Για τη θεραπεία των σπασμών ασχολείται και ο Θεοφάνης Νόννος (Ι' αιώνας μ.Χ).[8] Ο Μιχαήλ Ψύλλος (τον 11ο αι.) που συσχέτιζε την επιληψία με την σελήνη θεωρούσε πως δεν υπήρχε θεραπεία.
Ο Ιούλιος Καίσαρας, που υπέφερε από επιληψία, έκανε μασάζ και βελονισμό για να καταπραΰνει τη νευραλγία και τους πονοκεφάλους του.[9] Επίσης στους Ρωμαίους ήταν διαδεδομένη η αντίληψη ότι το ανθρώπινο αίμα είχε θεραπευτικές δυνάμεις .Άτομα με επιληψία , την εποχή του Καίσαρα, έπιναν αίμα από κτυπημένους μονομάχους.[10]Κάποιες από τις θεραπείες στις αρχές του 19ου αι. βελτίωναν την κατάσταση του ασθενή για 2 με 12 εβδομάδες, αλλά ο Esquirol υποστήριζε, για τις θεραπείες του, ότι δεν ήταν το φάρμακο αλλά η πίστη στο φάρμακο που προκαλούσε προσωρινή ύφεση.[11]
Οι νευρολόγοι John Hughlings Jackson, Russell Reynolds, και Sir William Richard Gowers (1859-1906) εγκαινιάζουν τη μοντέρνα ιατρική εποχή της επιληψίας.[12] Το 1912 αρχίζει η ιστορία της φαρμακοβιομηχανίας για τους επιληπτικούς ασθενείς. Δύο ανεξάρτητες ομάδες χημικών, δημιούργησαν το Phenobarbital, με το όνομα Luminal.[13]Η ιατρική γνώση και η φαρμακευτική συνεχώς αναπτύσσεται αλλά το μυστήριο και η υποκειμενικότητα για τον εγκέφαλο και την επιληψία παραμένει. Μερικές φορές ακόμα, τα άτομα που αναζητούν θεραπεία εκφράζουν την απαξία τους για το ιατρικό επάγγελμα, όπως για παράδειγμα ο Μ. , σχετικά με τη ζωή του ως επιληπτικός αναφέρει «Όσο για τους ανθρώπους που έδωσαν τον όρκο του Ιπποκράτη, τι να πει κανείς».[14]
Το 1920 (όταν υπήρχαν ελάχιστες αποτελεσματικές θεραπείες για την επιληψία) διαπιστώνεται, στην Ευρώπη, η ευεργετική επίδραση της νηστείας, έτσι κάνουν αρχή οι κετογενικές δίαιτες. Χρησιμοποιούνται μέχρι σήμερα σε ανθεκτικές από φάρμακα επιληψίες, σε συνδυασμό με τη συμβατική φαρμακευτική αγωγή. Αυτή η ειδική δίαιτα, δημιουργήθηκε βάση μερικών μεταβολικών επιδράσεων που συνέβαιναν κατά τη νηστεία, όπου μείωνε τις κρίσεις σε κάποια άτομα. [15]

Η επιστήμη (και κυρίως η ιατρική) επηρεάζει τις κοινωνικές αντιλήψεις για την επιληψία, και σε ένα βαθμό ο ασθενής αποδεσμεύεται από τα συμπτώματα της παθολογίας, αντιμετωπίζεται σαν πελάτης ο οποίος δοκιμάζει τις θεραπείες και στηρίζει τη φαρμακοβιομηχανία. Τα φάρμακα ολοένα και βελτιώνονται και ευχή όλων η ίαση της παθολογίας. Επίσης μεγαλώνει το εύρος της ταυτότητας με καινούριες κατηγοριοποιήσεις που πριν δεν στιγματίζονταν ως επιληψία, όπως οι αφαιρέσεις.

Ο εκδημοκρατισμός στην αρχαία Αθήνα οδήγησε στον ορθολογισμό.

Επίσης το κίνημα του Νεοελληνικού διαφωτισμού σύμβαλε στην ορθολογική σκέψη και στη διάδοση της επιστημονικής γνώσης (και κατ’ επέκταση ιατρικής γνώσης) όπως και στην κατάλυση στερεοτύπων και προκαταλήψεων. Η Γαλλική επανάσταση που επηρέασε όλη την Ευρώπη, άλλαξε την αντίληψη για τη θέση των θετικών επιστημών όχι μόνο στην παιδεία αλλά γενικότερα στον τρόπο σκέψης της κοινωνίας. Λόγιοι της εποχής του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, οι οποίοι επηρεάστηκαν από την ευρωπαϊκή σκέψη, επιχείρησαν να διαμορφώσουν μια νέα αντίληψη για την παιδεία. Να προωθήσουν τον ορθό λόγο, τις κατακτήσεις της νεότερης επιστημονικής κριτικής σκέψης, τον απαλλαγμένο από προλήψεις και δεισιδαιμονίες στοχασμό.[16] Ο Ρήγας Βελεστινλής στην Ελληνική Νομαρχία αναφέρει για τους νέους της εποχής του ότι « η Λογική και η Φυσική ήνοιξαν τους οφθαλμούς των περισσοτέρων».Το βιβλίο του «Φυσικής Απάνθισμα» γράφτηκε σε μια εποχή όπου τα κείμενα που ερμήνευαν φυσικά φαινόμενα και διαμόρφωναν συλλογικές νοοτροπίες και αντιλήψεις στους ελληνόφωνους, περιλάμβαναν στοιχεία από την εκκλησιαστική φιλολογία, με πολλές δεισιδαιμονίες.[17]
Η πρόσβαση μετέπειτα στην (υποχρεωτική, δωρεάν) εκπαίδευση συμβάλλει στην ορθολογική σκέψη. Η ιατρική γνώση όπως και γενικότερα η επιστημονική γνώση διαχέεται εκλαϊκευμένη σήμερα περισσότερο από κάθε άλλη εποχή.





[1] Παιωνία, η βασίλισσα των βοτάνων NIKH ΓOYΛaNΔPHhttp://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathglobal_2_26/09/2004_1283315 όπως ανακτήθηκε στις 9 Δεκ. 2007 Νίκος Σαμαρίδης N.D. Φυσιοπαθητικός - Βοτανολόγος Α.Π.Θ.mailto:%20nsamaridis@in.gr

[2] "Του καρδαμώμου και σινήπιος και υσσώπου της κόμης, ίριδος της ρίζης μέρος (κρίνος, iris florentina) συν νίτρου διπλασίω, πεπέρεως ες τρίτον, μέλιτι φυράσαντα ομού, τα πάντα, διαστήσαντα την γένην, εις το στόμα εγχέειν, ατάρ και έτι προσωτέρω των παρισθμίων, όπως καταπίοιεν". από Στίγκα Α., Ανδρέου Ν., Λουκοπούλου Σ. ,κ.α. H επιληψία στα παιδιά κατά την αρχαιότητα ό. π.
[3] Στίγκα Α., Ανδρέου Ν., Λουκοπούλου Σ. ,κ.α. H επιληψία στα παιδιά κατά την αρχαιότητα ό. π.και ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜ., "Η βοτανοθεραπεία στους αρχαίους Ελληνες ιατρούς"
[4] RAMOUTSAKI, I. A. , DIMITRIOU H. AND KALMANTI M., Management of childhood diseases in the Byzantine period: VII – Epilepsy, Pediatrics International (2002) 44, 551–552, copyright 2002 EBSCO Publishing.

[5] Στίγκα Α., Ανδρέου Ν., Λουκοπούλου Σ. ,κ.α. H επιληψία στα παιδιά κατά την αρχαιότητα ό. π.
[6] ΚΑΡΑΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜ., "Η βοτανοθεραπεία στους αρχαίους Ελληνες ιατρούς" ό.π.
[7] RAMOUTSAKI, I. A. , DIMITRIOU H. AND KALMANTI M., Management of childhood diseases in the Byzantine period: VII ό.π.
[8] Ακάνθης λευκής το σπέρμα πινούμενον […] λούειν και εις υδρέλαιον εμβιβάζειν. Στίγκα Α., Ανδρέου Ν., Λουκοπούλου Σ. ,κ.α. H επιληψία στα παιδιά κατά την αρχαιότητα ό. π.
[9] http://www.in2life.gr/wellbeing/health/articles/96073/article.aspx όπως ανακτήθηκε στις 11 Δεκ. 2007 Μασάζ: ”Βάλσαμο” με ιστορία ... χιλιετιών πηγή: Iatronet της Αναστασίας Κουλένκο (*)
[10] Steven C. Schachter, World Leaders ,Τελευταία τροποποίηση:12/15/06 http://www.epilepsy.com/epilepsy/famous_leaders,
[11] Devinsky J., «A diary of epilepsy in the early 1800s», Epilepsy & Behavior 10 (2007) 304–310http://www.sciencedirect.com/ σ.309
[12] Steven C. Schachter , History of epilepsy,ό.π.
[13] Steven C. Schachter , History of epilepsy,ό.π.

[14] Μ, http://parakeimena.blogspot.com/2006/09/50-68.html όπως ανακτήθηκε στις 26 Απρ. 2008
[15] Steven C. Schachter , History of epilepsy,ό.π.
[16] Γιαννόπουλος, Ν., Καρδάρας Γ. , «Ο Ρήγας Βελεστινλής και το επαναστατικό του όραμα» ,Ιστορικά θέματα ,τεύχος 16, Μάρτιος 2003, σ.16

[17] Γιαννόπουλος, Ν., Καρδάρας Γ. , «Ο Ρήγας Βελεστινλής και το επαναστατικό του όραμα» ,ό.π. , σσ.16-17